Hà Nội - Các chuyên gia cho rằng, các ngân hàng phải thắt chặt kiểm soát đánh giá các khoản đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp để tránh rủi ro quá mức và lạm dụng nguồn vốn huy động của các doanh nghiệp.
Nguồn: Free Pics
Đầu tháng 4, Cơ quan Thanh tra, Giám sát Ngân hàng thuộc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tiến hành thanh tra hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại 7 ngân hàng, trong khi Bộ Tài chính thanh tra 1 ngân hàng.
Theo NHNN, đến cuối năm 2021, có 41 tổ chức tín dụng nắm giữ 274 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp (11,7 tỷ USD), trong đó hơn 75% là do 10 ngân hàng lớn nắm giữ - Techcombank, MBBank, VPBank, TPBank, BIDV, Vietcombank, VietinBank, HDBank, ABBank và SeABank. Tại một số ngân hàng, giá trị trái phiếu doanh nghiệp vượt quá 10% tổng tài sản.
Mặc dù kết quả thanh tra không được công bố, nhưng một lãnh đạo cấp cao của NHNN cho biết, một số tổ chức tín dụng chưa đánh giá chính xác phương án phát hành trái phiếu.
Đặc biệt, cách các công ty lên kế hoạch sử dụng tiền bán trái phiếu doanh nghiệp thiếu rõ ràng và minh bạch. Kết quả thanh tra cho thấy có dấu hiệu các doanh nghiệp đã chi sai mục đích tiền phát hành trái phiếu, trong đó có trường hợp dùng tiền để trả nợ ngân hàng, mua cổ phiếu, cho vay, chuyển lại tiền cho tổ chức phát hành.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa cho rằng, có hiện tượng vốn huy động từ phát hành trái phiếu được luân chuyển cho các tổ chức, cá nhân có quan hệ với nhau hoặc rút tiền với số lượng lớn khiến dòng tiền luân chuyển rất phức tạp khó xác định mục đích sử dụng cuối cùng của nguồn vốn huy động được.
Việc theo đuổi tăng trưởng và lợi nhuận khổng lồ có thể đã khiến các ngân hàng và các nhà đầu tư khác bỏ qua nguy cơ tiềm ẩn trong hoạt động trái phiếu doanh nghiệp, ông Nghĩa nói thêm.
Các sai phạm còn do hội đồng quản trị, ban điều hành, lãnh đạo các đơn vị, chức danh của một số tổ chức tín dụng thiếu quan tâm chỉ đạo kịp thời những khuyết điểm, sai phạm trong nội bộ. Ông cho biết thêm, hoạt động thanh tra, kiểm soát và kiểm toán nội bộ của các tổ chức tín dụng không phải lúc nào cũng hiệu quả và các quy định nội bộ chưa được thường xuyên rà soát, cập nhật và hoàn thiện.
Năng lực tài chính của tổ chức phát hành cũng có thể yếu, bao gồm tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu cao, doanh thu thuần từ hoạt động kinh doanh chính không có hoặc thấp và lợi nhuận chưa phân phối trong những năm gần đây, lãnh đạo NHNN cho biết.
“Việc xác định nhu cầu và kỳ hạn trái phiếu không căn cứ vào kế hoạch phát hành trái phiếu thực tế của tổ chức phát hành”, vị cán bộ này cho biết và cho biết thêm, việc theo dõi, giám sát, thu thập tài liệu chứng minh mục đích thu được tiền từ các đợt phát hành trái phiếu của tổ chức phát hành. còn mang tính hình thức, nhưng nhà đầu tư thường không thực hiện đầy đủ các quyền được pháp luật cho phép để quản lý, giám sát việc sử dụng vốn thu được từ phát hành trái phiếu.
Hơn nữa, việc định giá và quản lý tài sản đảm bảo chưa được kiểm soát chặt chẽ do hạn chế về nghiệp vụ, trong khi một số khách hàng vay vốn chưa chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật, của NHNN và quy định của các tổ chức tín dụng trong quan hệ vay vốn.
Theo phân tích của Công ty Chứng khoán VNDIRECT, các tổ chức tín dụng phải nâng cao năng lực xếp hạng và thẩm định nợ, đặc biệt là các khoản đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, để giảm thiểu rủi ro.
Theo đó, vị chuyên gia đề nghị các tổ chức tín dụng cần đẩy mạnh thanh tra, giám sát việc sử dụng vốn của tổ chức phát hành để đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích, tăng cường quản lý rủi ro đối với các khoản đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, tăng cường trách nhiệm của TCTD trong các thỏa thuận cung cấp dịch vụ liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp đã ký kết, thực hiện trách nhiệm của người đại diện trái chủ theo quy định. Đặc biệt, thực hiện tất cả các quyền được pháp luật cho phép kiểm soát, giám sát để đảm bảo nguồn vốn thu được từ đợt phát hành trái phiếu được sử dụng đúng mục đích đã đề ra trong kế hoạch của tổ chức phát hành.
(Vietnam Investment Review)
Comments