Thị trường ô tô tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Với sự phát triển của nền kinh tế, nhu cầu về phương tiện di chuyển cá nhân tăng cao, dẫn đến sự tăng trưởng về số lượng ô tô được bán ra. Các hãng ô tô nước ngoài như Toyota, Honda, Ford, Hyundai, và các hãng ô tô Việt Nam như VinFast đều có mặt trên thị trường và cạnh tranh sôi nổi. Thị trường ô tô tại Việt Nam đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư nước ngoài và là một trong những thị trường tiềm năng trong khu vực Đông Nam Á.
Sau giai đoạn bị “kìm nén” do ảnh hưởng của dịch Covid-19 cũng như với tiềm năng của thị trường có quy mô dân số đông, nền kinh tế đang trong giai đoạn tăng trưởng và đặc biệt đang bước vào giai đoạn ô tô hóa bước sang năm 2022 sức mua ô tô tại Việt Nam có bước phục hồi mạnh mẽ bất chấp những khó khăn do đứt gãy chuỗi cung ứng, thiếu linh kiện sản xuất... cũng như biến động của nền kinh tế. Tính chung doanh số bán hàng toàn thị trường của các đơn vị thành viên Hiệp hội các nhà Sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) năm 2022 đạt 404.635 xe, tăng 33% so với năm 2021. Trong đó, có 316.941 xe ô tô du lịch, tăng 48%. Tính đến hết tháng 9/2023, tổng doanh số bán hàng toàn thị trường giảm 22% so với năm 2022. Trong đó, xe ô tô du lịch giảm 32%.
Tại thị trường Việt Nam, có những cách phổ biến để phân loại có mẫu xe như sau:
Phân loại theo kết cấu thân xe:
Sedan: Sedan là dòng xe ô tô nhỏ, có thiết kế dài hơn so với loại Hatchback và được trang bị phần cốp mở rộng, giúp đuôi xe trông thon dài hơn.
Hatchback: Hatchback là dòng xe thường cỡ nhỏ hoặc trung, dùng cho cá nhân hay gia đình có thêm nhu cầu chở nhiều hành lý với thiết kế phần đuôi xe không kéo dài thành cốp như sedan mà cắt thẳng ở hàng ghế sau, tạo thành một cửa mới, có khả năng gập xuống tạo không gian lớn xếp đồ.
SUV - xe thể thao đa dụng: SUV là chữ viết tắt của cụm từ Sport Utility Vehicle, nghĩa là xe thể thao đa dụng. SUV truyền thống gầm cao, có kết cấu khung gầm tương tự như xe tải (body on frame), thân xe vuông vức, khoang hành khách thông với khoang hành lý.
Crossover - xe lai đa dụng: Crossover (tên đầy đủ Crossover Utility Vehicle – CUV) là đứa con lai giữa 1 chiếc SUV đúng nghĩa và xe đô thị (thường là các mẫu Sedan).
MPV - dòng xe đa dụng: Minivan hay MPV (Multi-Purpose Vehicle) xe đa dụng là mẫu xe thường sử dụng cho gia đình, có khả năng linh động chuyển đổi giữa chở người và chở hàng hóa. MPV thường có gầm cao hơn sedan nhưng thấp hơn crossover hay SUV.
Coupe - dòng xe thể thao: Coupe được định nghĩa là một chiếc xe có hai cửa, 2 ghế ngồi ( hoặc cộng thêm 2 ghế phụ phía sau ), mui kín có phần mái kéo dài xuống tận đuôi, đuôi xe ngắn. Xe được thiết kế với động cơ công suất lớn, không có trụ B. Nhắc tới coupe là nhắc tới xe thể thao, kiểu dáng hầm hố.
Convertible - dòng xe mui trần: Convertible là từ chỉ chung những mẫu coupe có khả năng mở mui thành “mui trần” như ở Việt Nam vẫn đúng với tên gọi “siêu xe”. Loại xe này vẫn có thể đóng kín bằng mui mềm từ vải hoặc mui cứng có thể xếp gọn khi mở nắp cốp phía sau. Tại châu Âu hay sử dụng thuật ngữ Cabriolet
Pickup - dòng xe bán tải: Dòng xe bán tải hay pick-up không được xếp vào “car” ở thị trường Mỹ. Tức ám chỉ những dòng xe không nghiêng về sử dụng chở hành khách như sedan, hatchback hay crossover
Limousine - dòng xe sang: Người ta thường coi limousine là một loại xe hơi cao cấp, tách biệt giữa ghế ngồi và ghế lái, thường được thiết kế thân dài với khoảng cách lớn giữa các bánh xe. Và tất nhiên, xe limousine có nội thất sang trọng, không gian đủ rộng và siêu đẹp.
Phân loại theo phân khúc xe: Cách này dựa theo tiêu chuẩn của châu Âu, phân loại xe căn cứ vào chiều dài và kích thước xe cũng như giá từ thấp đến cao. Ở Việt Nam, là nói về phân hạng các phân khúc xe hạng B, hạng C,.. khi giới thiệu hay đánh giá một mẫu xe nào đó, tuy nhiên sự khác nhau giữa các phân khúc cũng không được rạch ròi và cũng không có tài liệu định nghĩa chính xác về mỗi phân khúc. Về tổng quan chúng ta có cách phân hạng các phân khúc xe ô tô bằng ký hiệu chữ cái như sau:
Phân khúc hạng A (Daewoo Matiz, Kia Morning,...)
Phân khúc hạng B (Ford Fiesta, Hyundai i20, Toyota Yaris,...)
Phân khúc hạng C (Ford Focus, Honda Civic, Kia Forte, Chevrolet Cruze,...)
Phân khúc hạng D (Ford Mondeo, Toyota Camry, Honda Accord,...)
Phân khúc hạng E (Mercedes E-Class, BMW Serie 5, Audi A6,...)
Phân khúc hạng F (Mercedes S-Class, BMW Serie 7, Audi A8,...)
Phân khúc hạng S (Porsche Panamera,...)
Cũng từ sự phân hạng trên, Vietdata đã chia thị trường xe ô tô Việt nam ra thành 2 nhóm chính: Nhóm phổ thông: Gồm hạng A, B, C, D; Nhóm cao cấp: Gồm các thứ hạng còn lại.
Nhóm phổ thông:
Honda
Được thành lập vào năm 1996, công ty Honda Việt Nam là liên doanh giữa Công ty Honda Motor (Nhật Bản), Công ty Asian Honda Motor (Thái Lan) và Tổng Công ty Máy Động Lực và Máy Nông nghiệp Việt Nam với 2 ngành sản phẩm chính: xe máy và xe ô tô. Tháng 3 năm 2005, Honda Việt Nam chính thức nhận được giấy phép của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho phép sản xuất lắp ráp ô tô tại Việt Nam. Honda Việt Nam bán hơn 30.000 ôtô các loại trong 2022, tăng 41,2% so với năm trước. Tập trung vào Honda Civic dòng Sedan hạng C và Honda CR-V dòng CUV hạng C. Với lĩnh vực kinh doanh xe máy, năm 2022 Honda Việt Nam có doanh số bán tăng trưởng vượt bậc, đạt 2.407.907 xe các loại, tăng 20,9% so với năm 2021.
Doanh thu thuần của hãng Honda Việt Nam tăng trưởng liên tục. Cụ thể từ 2020-2022 giao động quanh con số 100 nghìn tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế có sự biến động qua các năm. Năm 2020 đạt khoảng 15 nghìn tỷ đồng sang 2021 giảm gần 4% và năm 2022 tăng hơn 30%.
Thaco Auto
Công ty TNHH Thaco Auto được thành lập ngày 17/12/2020, trực thuộc THACO hoạt động trong lĩnh vực nhập khẩu, sản xuất lắp ráp, phân phối, bán lẻ và dịch vụ sửa chữa ô tô, xe máy. Là công ty nhập khẩu chính chính thức của các hãng xe về Việt Nam như: Kia, Mazda, Mini, Peugeot và Bmw. Trong năm 2022 vừa qua, Thaco auto đã bán được hơn 100.000 xe ô tô. Tiêu biểu phải kể đến thương hiệu Kia đạt hơn 60.000 xe và Thaco hơn 35.000 xe. Trong đó Kia K3 và Mazda 3 đều thuộc dòng sedan hạng C được bán nhiều nhất.
Doanh thu thuần 2 năm liền của Thaco được duy trì quanh 45 nghìn tỷ đồng, sang 2022 tăng vượt trội gần 80%. Lợi nhuận sau thuế 2020-2021 tương tự gần 2 nghìn tỷ, sang 2022 tăng vọt hơn 80%.
* Biểu đồ doanh thu thuần của các hãng xe từ 2020 đến 2022:
Toyota
Thương hiệu thuộc Công ty ô tô Toyota Việt Nam, chuyên hoạt động trong lĩnh vực sản xuất ô tô, được thành lập năm 1995 hiện có tới 1.500 nhân sự. Toyota cung cấp đa dạng các dòng xe, tuy nhiên tập trung chủ đạo ở dòng Sedan. Tính đến hết năm 2022, thương hiệu này đã đạt vị trí đầu bảng khi bán được gần 100.00 chiếc. Mẫu sedan hạng B Toyota Vios tiếp tục giữ vững ngôi vị mẫu xe bán chạy nhất năm với doanh số 20.765 chiếc.
Hãng xe có doanh thu thuần tăng liên tục trong 2 năm liền. Năm 2020 đạt khoảng 30.000 tỷ đồng, năm 2021 tăng hơn 10% và sang 2022 tăng hơn 20%. Về mặt lợi nhuận sau thuế có sự biến động không đáng kể, và giao động ở mốc 3.500 tỷ. Trong đó, mẫu sedan hạng B Hyundai Accent là mẫu xe bán chạy nhất của hãng trong năm 2022 với tổng số 22.645 chiếc.
Hyundai
Ngày 19/03/2021, Tập đoàn Thành Công và Tập đoàn ô tô Hyundai đã chính thức thành lập liên doanh phân phối xe du lịch mang thương hiệu Hyundai tại thị trường Việt Nam với tên gọi Công ty cổ phần liên doanh ô tô Hyundai Thành Công Việt Nam (HTV). Năm 2022, hãng xe này đã được tung ra gần 70.000 chiếc tại thị trường Việt Nam.
Năm 2021 thương hiệu ghi nhận mốc doanh thu thuần khoảng 30.000 tỷ, sang 2022 tăng gần 50%. Về mặt lợi nhuận sau thuế cũng tăng tương tự. Cụ thể năm 2021 đạt khoảng 2.000 tỷ lợi nhuận, đến 2022 tăng đáng kể gần 80%. Hiện Vietdata chưa ghi nhận được thông tin về doanh thu thuần cũng như lợi nhuận sau thuế năm 2020.
Vinfast
Việt Nam hiện nay cũng đã có thương hiệu sản xuất xe ô tô và đã được sự công nhận của nhiều quốc gia trên thế giới đại diện là Mỹ. Thương hiệu ô tô mang tên Vinfast, thuộc Tập đoàn Vingroup, đã tham gia vào thị trường xe hơi. Được thành lập vào tháng 6/2017, Vinfast hoạt động trong cả lĩnh vực xe xăng và xe điện. Ngày 15/7/2022, Công ty TNHH Kinh doanh Thương mại và Dịch vụ VinFast chính thức thông báo ngừng kinh doanh xe ô tô chạy xăng. Ngày 25/11/2022, VinFast xuất khẩu xe điện ra thế giới tại Cảng MCP Port - Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải. VF8 và VF9 là hai mẫu xe điện thuộc phân khúc nhóm E-Phân khúc cao cấp, dòng SUV. Năm 2022 vừa qua, Vinfast đã bán được gần 23.000 chiếc và giữ vị trí số 8 trong danh sách bán chạy xe nhất Việt Nam. Cổ phiếu của công ty cũng được niêm yết trên sàn Nasdaq vào tháng 8/2023.
Tổng doanh thu của hãng xe năm 2020 đạt gần 13.000 tỷ đồng, từ 2021 đến 2022 ghi nhận quanh mốc 16.000 tỷ. Về lợi nhuận sau thuế, công ty lỗ liên tục 3 năm liền. Cụ thể năm 2020 khoảng 20.000 tỷ đồng, sang 2021 hơn 30.000 tỷ đồng và năm 2022 lỗ gần 50.000 tỷ đồng.
Ford
Được thành lập năm 1995, thuộc Công ty TNHH Ford Việt Nam, là công ty liên doanh giữa Tập đoàn Ford Motor có trụ sở ở Michigan, Hoa Kỳ (75%) và Công ty Diesel Sông Công (25%). Đây cũng là thương hiệu đến từ Hoa Kỳ đầu tiên đầu tư vào Việt Nam kể từ khi hai quốc gia bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Ở Ford tập trung vào 2 dòng xe chính là: SUV và bán tải. Năm 2022, công ty đã bán được khoảng 30.000 chiếc xe ra thị trường Việt Nam. Chủ lực vẫn là chiếc bán tải Ford Ranger hạng D với hơn 16.000 chiếc tăng 5 % so với năm 2021.
Từ 2020-2022, doanh thu thuần của công ty giao động quanh 15.000 tỷ đồng. Tuy nhiên lợi nhuận sau thuế ghi được ghi nhận theo chiều hướng tăng. Năm 2020 lỗ hơn 150 tỷ sang 2021 tăng hơn 250% và đến 2022 tiếp tục tăng hơn 300%.
Suzuki
Năm 1996, Suzuki chính thức đặt chân vào Việt Nam và thuộc sở hữu của Công ty TNHH Việt Nam Suzuki. Hãng xe tập trung nhóm hạng B dòng xe SUV như XL7. Năm 2022, hãng đã bán được hơn 16.000 nghìn chiếc xe và đứng thứ 9 trong bảng xếp hạng.
Doanh thu thuần của Suzuki có sự biến động không đáng kể và đạt khoảng 6.000 tỷ đồng. Tuy nhiên lợi nhuận có phần suy giảm khi năm 2020 đạt hơn 550 tỷ thì đến 2021 đã giảm gần 7%, sang 2022 giảm thêm hơn 15%.
Isuzu
Là thương hiệu thuộc Công ty TNHH Isuzu Việt Nam. Sau gần 30 năm hoạt động tại thị trường Việt Nam, Isuzu tập trung chính vào 2 dòng là bán tải và SUV. Đồng thời, công ty lọt vào top 10 thương hiệu bán chạy xe hơi tại Việt Nam và đạt hơn 10.000 chiếc.
Doanh thu thuần của hãng xe tăng liên tục. Cụ thể năm 2020 đạt khoảng 5.000 tỷ đồng, tăng gần 7% trong năm 2021 và hơn 30% năm 2022. Lợi nhuận sau thuế đồng thời cũng ghi nhận mức tăng. Năm 2021 tăng hơn 30% và tăng đột biến trong năm 2022 gần 150%.
Mitsubishi
Thành lập năm 1994 như là nhà phân phối của Mitsubishi Motors – Công ty TNHH ô tô Mitsubishi Việt Nam là một trong những công ty liên doanh sản xuất ô tô đầu tiên ở Việt Nam. Tập trung nhiều vào dòng MPV, thương hiệu đã bán được gần 40.000 chiếc và lọt top 4 doanh số bán xe nhiều nhất tại Việt Nam năm 2022. Trong đó Mitsubishi Xpander thuộc dòng MPV hạng B là cái tên ăn khách nhất của hãng với doanh số 21.983 chiếc.
Doanh thu thuần năm 2021 tăng trưởng đáng kinh ngạc khi đạt gần 500%. Đà tăng được duy trì đến năm 2022 và đạt khoảng 15.000 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế đạt chỉ hơn 50 tỷ vào năm 2020, và cũng tương tự doanh thu thuần, tăng đột biến hơn 1000% năm 2021, đà tăng được duy trì khi đạt gần 70% trong năm 2022.
Subaru
Công ty TNHH Hình tượng ô tô Việt Nam - Motor Image Vietnam (MIV), nhà nhập khẩu và phân phối độc quyền sản phẩm và dịch vụ xe Subaru tại Việt Nam thành lập năm 2008. Phân phối 2 dòng xe chính tại thị trường Việt Nam là SUV và sedan. Tiêu biểu kể đến là chiếc Subaru Forester dòng SUV.
Hãng xe của Nhật có doanh thu thuần biến động liên tục. Cụ thể, năm 2020 đạt khoảng 1.500 tỷ đồng, năm 2021 giảm hơn 50%, đến năm 2022 tăng hơn 100%. Lợi nhuận biến động tương tự doanh thu thuần, điểm sáng là không ghi nhận khoản lỗ. Năm 2020, lãi gần 40 tỷ, năm 2021 giảm xuống hơn 30%, và năm 2022 tăng gần 200%.
Volkswagen
Tại Việt Nam, Công ty TNHH Trend Motor Việt Nam là nhà phân phối ủy quyền chính thức của Volkswagen. Thương hiệu tập trung vào dòng SUV hạng sang. Số lượng xe mà hãng đã bán ra thị trường Việt Nam có phần giảm so với năm 2021 là gần 7%.
Về mặt doanh thu thuần của công ty duy trì ổn định trong 2020 và 2021 khoảng 900 tỷ đồng, sang năm 2022 tăng vượt trội gần 100%. Thu nhập ròng ghi nhận con số tăng. Khi 2020 lỗ khoảng 70 tỷ, năm 2021 đã có được lợi nhuận hơn 25 tỷ, và tăng vượt 100% trong năm 2022.
Nhóm cao cấp:
Mercedes-Benz
Thương hiệu được xây dựng ở Việt Nam vào năm 1995 và trực thuộc Công ty TNHH Mercedes-Benz Việt Nam (MBV). Đây là 1 trong những thương hiệu thuộc hạng sang và tập trung vào các dòng chính như: Sedan, SUV hạng E, F. Trong năm 2022, MBV đã bán được hơn 7.500 xe (đây là mức cao kỷ lục), trong đó có gần phân nửa là dòng xe GLC-SUV hạng F
Doanh thu thuần được duy trì ở mức khoảng 10.000 tỷ đồng từ 2020 đến 2021, sang năm 2022 tăng gần 30%. Tuy nhiên lợi nhuận sau thuế có sự biến động. Cụ thể năm 2020 đạt gần 1.000 tỷ, đến 2021 tăng gần 30% và giảm hơn 10% trong năm 2022.
* Biểu đồ lợi nhuận sau thuế của các hãng xe từ 2020 đến 2022:
Porsche
Là thương hiệu được nhập khẩu chính thức từ Công ty TNHH Xe Hơi Tối Thượng thành lập từ năm 2007. Giá xe bắt đầu từ con số 4 tỷ có thể nói đây là thương hiệu siêu sang thuộc dòng coupe trong làng xe hơi Việt Nam. Thời điểm năm 2022 vừa qua, hãng đã bán được hơn 10.000 chiếc tại Việt Nam.
Porsche duy trì đà tăng doanh thu ổn định. Năm 2021 đạt khoảng 1.000 tỷ đồng. Tăng liên tục gần 60% trong năm 2021 và 2022. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế lại có sự biến động mạnh. Cụ thể, năm 2020 lãi 14 tỷ, sau đó lỗ hơn 60 tỷ năm 2021 và lãi hơn 200% năm 2022.
Volvo
Thành lập ở Việt Nam hơn 6 năm qua, hãng xe đến từ Thụy Điển là thương hiệu thuộc Công ty TNHH Sweden Auto. Năm 2022, Volvo Car Việt Nam đã bán ra thị trường trên 1.600 chiếc, ghi nhận tăng trưởng hơn gấp rưỡi so với năm 2021. Tiêu biểu là chiếc XC60 dòng SUV hạng sang.
Doanh thu thuần của thương hiệu tăng từ 2020-2022. Năm 2020 đạt khoảng 1.000 tỷ, sang năm 2021 tăng gần 80% và năm 2022 tăng gần 90%. Lợi nhuận sau thuế đạt khoảng 35 tỷ vào năm 2020, tăng gần 150% năm 2021, và nổi trội trong năm 2022 khi tăng hơn 200%
Theo Nghị định số 41/2023/NĐ-CP, từ ngày 1.7.2023, ô tô lắp ráp và sản xuất trong nước sẽ được giảm 50% lệ phí trước bạ. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp giảm chi phí khuyến mãi và bù đắp vào các khoản thua lỗ. Tuy nhiên, theo đánh giá của các đơn vị sản xuất ô tô, thị trường ô tô Việt Nam dù đã hồi phục, nhưng khó có những bước phát triển trong giai đoạn cuối năm 2023. Lý do là tình hình kinh tế Việt Nam dự báo tăng trưởng ở mức thấp, làm giảm mạnh lực cầu, đặc biệt là đối với những sản phẩm xa xỉ như ô tô và trang sức. Ngoài ra, nhiều hãng xe đã tăng sản lượng để phục vụ thị trường trong năm 2023 sau giai đoạn khởi sắc năm 2022. Thông thường, cần tối thiểu 6 tháng để các hãng xe và nhà phân phối điều chỉnh lại đơn hàng với các đối tác. Khi tình hình kinh tế không khả quan, các hãng xe cũng không thể ngay lập tức cắt giảm đơn hàng trong ngắn hạn. Điều này tạo ra một thời kỳ khó khăn đối với cả xe lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu, khi các đơn vị phải cạnh tranh quyết liệt, thậm chí bán hòa vốn hoặc cắt lỗ để giành lấy thị phần.
Nguồn: Báo cáo thị trường 2022 của Vietdata về tình hình các hãng xe ô tô ở Việt Nam.
Comments